Δημοσιεύθηκε στο Citythinker.Η ιδέα είναι απλή: κάθε εβδομάδα, για λίγες ώρες η πόλη να διαθέτει ένα δίκτυο δρόμων σε αποκλειστική χρήση από τους πεζούς, τα ποδήλατα και τα πατίνια, αποκλείοντας όλα τα μηχανοκίνητα. Ως δια μαγείας, από τη μια στιγμή στην άλλη θα αλλάζει όλο το αστικό τοπίο και εκατοντάδες κόσμου, ανεξαρτήτως ηλικίας, φυσικής κατάστασης ή εθνικής προέλευσης θα απολαμβάνουν την άθληση στον ανοικτό χώρο, αλλά κυρίως, τη συνύπαρξη με τόσους άλλους ανθρώπους.
Η πρόταση αυτή ονομάζεται “Δρόμοι για τη ζωή” ή “Κυριακές χωρίς αυτοκίνητα” και εφαρμόστηκε στην πρωτεύουσα της Κολομβίας, την Μπογκοτά, όπου αρχικώς το δίκτυο ποδηλατοδρόμων ήταν συνολικού μήκους 13 χλμ. με 100.000 χρήστες ενώ τώρα έχει φτάσει τα 113 χλμ. με πάνω από 1,5 εκατομμύριο συμμετέχοντες κάθε Κυριακή και αργία του χρόνου.
Οι κάτοικοι έχουν τη δυνατότητα να περπατήσουν ή να ποδηλατήσουν στη γειτονιά τους χωρίς να πρέπει να μετακινηθούν μόνο στις ειδικά διαμορφωμένες διαδρομές. Το συναίσθημα που κυριαρχεί είναι η χαρά του "συνανήκειν", το να μοιράζεσαι δηλαδή τον ίδιο χώρο, την ίδια στιγμή με τόσους άλλους συμπολίτες, είτε διαθέτεις ένα ποδήλατό μεγάλης αξίας είτε όχι. Ως αποτέλεσμα, ο δημόσιος χώρος φιλοξενεί συγχρόνως επιχειρηματίες και υπαλλήλους, οι οποίοι μοιράζονται με τις οικογένειές τους τις ίδιες δραστηριότητες. Μπορεί να μην μένουν σε παρόμοια σπίτια, τα παιδιά τους να μην πηγαίνουν σε ισάξια σχολεία, στους ποδηλατοδρόμους όμως είναι όλοι τους ισότιμοι.
Το ίδιο σχέδιο δράσεων υιοθετήθηκε και από άλλες πόλεις όπως η Γκουανταλαχάρα και η Πόλη του Μεξικό στο Μεξικό, η Οττάβα στον Καναδά, το Ελ-Πάσο στην πολιτεία του Τέξας στις Η.Π.Α. και το Παρίσι στη Γαλλία. Κάποιες πόλεις που εφαρμόζουν μερικώς αντίστοιχα προγράμματα είναι το Πόρτλαντ, το Σικάγο (για 4 Κυριακές το καλοκαίρι), η Νέα Υόρκη και η Βαλτιμόρη (τις 4 Κυριακές του Οκτωβρίου). Σε συνεργασία με τον Διεθνή Οργανισμό Υγείας αντίστοιχες προτάσεις έχουν προωθηθεί και σε άλλες πόλεις της Καραϊβικής. Στόχος είναι η κινητοποίηση μεγάλου αριθμού πληθυσμού ώστε να ασκείται περισσότερο με απώτερο σκοπό την βελτίωση της ατομικής και δημόσιας υγείας.
Δεν απαιτούνται οικονομικά κεφάλαια από την στιγμή που χρησιμοποιείται το υπάρχον οδικό δίκτυο. Το πρόγραμμα εφαρμόζεται τις Κυριακές ή και τις γιορτές και αποτελεί μέρος της εβδομαδιαίας ρουτίνας. Σε πόλεις με βαρύ χειμώνα, όπως η Οττάβα, ισχύει από τον Μάιο έως τον Σεπτέμβριο, ενώ στις υπόλοιπες όλο τον χρόνο. Στην αρχή ξεκίνησε πιλοτικά για κάποιες Κυριακές μόνο προκειμένου να ενθαρρυνθούν οι πολίτες και να ατονήσουν οι αρχικές αντιδράσεις.
Η μόνη οικονομική επιβάρυνση είναι η σήμανση για την αλλαγή χρήσης των δρόμων και η σωστή διαχείριση του χώρου προκειμένου το εγχείρημα να στεφτεί με επιτυχία. Υπάρχει μόνιμη σήμανση, για να ενημερώνει τους κατοίκους για την αλλαγή χρήσης των δρόμων και περιοδική, για τη ρύθμιση των κυκλοφοριακών αναγκών. Η ομαλή κυκλοφορία όλων, πεζών, ποδηλάτων και οχημάτων, εξασφαλίζεται με την αυστηρή τήρηση του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας και με την κανονική λειτουργία των φωτεινών σηματοδοτών. Έχει υπολογιστεί ότι μεταξύ των συμμετεχόντων, το 60% ποδηλατεί, ενώ οι υπόλοιποι περπατούν, τρέχουν ή πατινάρουν.
Συγχρόνως, στους παράπλευρους ελεύθερους χώρους συναντάει κανείς και άλλες δραστηριότητες, όπως αεροβική γυμναστική, γιόγκα, θεραπευτικό μασάζ και μουσικές εκδηλώσεις. Σε πεζοδρόμια ή ακόμη καλύτερα σε ανοικτούς χώρους ή πάρκα επιτρέπεται το εμπόριο χυμών, φρούτων και αναψυκτικών, από αδειοδοτημένους μικροπωλητές, καθώς και οι υπηρεσίες συντήρησης ποδηλάτων.
Η αύξηση του δείκτη σωματικής άσκησης ανά κάτοικο είναι τρομακτική κι επιτυγχάνεται με ελάχιστο κόστος. Π.χ. σε μία πόλη όπως η Γκουανταλαχάρα, όπου 170.000 κάτοικοι ασκούνται τις Κυριακές στους δρόμους, υπολογίστηκε ότι θα χρειάζονταν 5.600 γήπεδα ποδοσφαίρου χωρητικότητας 30 παικτών το καθένα. Ας αναλογιστούμε το πόσο χρήσιμο και ζωτικό θα ήταν οι πόλεις να πάρουν παρόμοιες πρωτοβουλίες, όταν σε μία χώρα όπως οι Η.Π.Α., το ποσοστό παχυσαρκίας στους ενήλικες έχει ανέβει από το 15% (1980) στο 34.2% (2010). Η εκτεταμένη ύπαρξη δρόμων για την κυκλοφορία χωρίς αυτοκίνητα, κάνει τους πεζούς, τους ποδηλάτες και γενικά τους ασκούμενους “ορατούς” στο κοινωνικό σύνολο. Η παρότρυνση και η ενθάρρυνση να ασχοληθεί ο καθένας με την άθληση έχει άμεσα και ορατά αποτελέσματα. Και να τονίσουμε ότι η συμμετοχή είναι εντελώς δωρεάν.
Εκτός όλων των άλλων όμως, υπάρχει και οικονομικό όφελος για τις πόλεις που υιοθετούν αυτές τις δράσεις, καθώς βλέπουν να αυξάνεται η τουριστική τους κίνηση. Πέρσι, το περιοδικό των American Airlines αφιέρωσε δώδεκα ολόκληρες σελίδες στην Μπογκοτά, και συγκεκριμένα στην είδηση που αφορούσε στους ποδηλατοδρόμους. Κι όχι μόνο: υπάρχει ένας ολόκληρος εμπορικός κλάδος, αυτός των ειδών άθλησης, ο οποίος γνωρίζει μεγάλη αύξηση και βοηθά επίσης στην όλο και μεγαλύτερη συμμετοχή των κατοίκων.